Μελέτη του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της ΕΕ (EUIPO) που δημοσιεύθηκε πρόσφατα δίνει νέα στοιχεία για τη διαδικτυακή πειρατεία στα κράτη μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία η διαδικτυακή πειρατεία αυξήθηκε κατά 3,3% το 2022. Η αύξηση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις πειρατικές τηλεοπτικές εκπομπές, σειρές, ταινίες και εκδόσεις manga.
Η μελέτη δείχνει ότι η διαδικτυακή πειρατεία, όπως μετράται από τον αριθμό των μηνιαίων προσβάσεων ανά χρήστη του διαδικτύου σε παράνομο περιεχόμενο, μειώθηκε σταδιακά μέχρι το 2021, οπότε η τάση αυτή αντιστράφηκε.
Πειρατικό περιεχόμενο: Τι καταναλώνουν οι Ευρωπαίοι
Αυτή η αλλαγή στην τάση οφείλεται κυρίως στην αύξηση της πειρατείας σε τηλεοπτικό περιεχόμενο, η οποία αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ (48%) του συνόλου των προσβάσεων σε παράνομους ιστοτόπους στην ΕΕ το 2022. Άλλα είδη πειρατικού περιεχομένου περιλαμβάνουν εκδόσεις (28%), ταινίες (11%), λογισμικό (7%) και μουσική (6%).
Το πειρατικό τηλεοπτικό περιεχόμενο παρουσιάζει αύξηση 15% το 2022. Τα πιο δημοφιλή είδη είναι οι τηλεοπτικές εκπομπές και σειρές και οι ταινίες on demand, ακολουθούμενες από παραγωγές anime (σειρές και ταινίες) και ζωντανές ροές αθλητικών εκδηλώσεων και ειδικά αθλητικών καναλιών.
Η παράνομη πρόσβαση σε εκδόσεις, η δεύτερη σημαντικότερη πηγή πειρατείας μετά την τηλεόραση, έχει επίσης αυξηθεί από τον Ιανουάριο του 2021, με τα κόμικς μάνγκα να είναι το κορυφαίο είδος σε αυτή την κατηγορία, ακολουθούμενο με κάποια απόσταση από τα audio books και τα e-books.
Παρά τη σημαντική μείωση κατά τους πρώτους μήνες της πανδημίας Covid-19, η πειρατεία κινηματογραφικών ταινιών αυξήθηκε ελαφρώς το 2021 και το 2022 με την πλειονότητα των πειρατικών ταινιών να είναι blockbusters του Χόλιγουντ.
Η πειρατεία λογισμικού, όπως τα παιχνίδια και το λογισμικό για φορητές συσκευές, αυξάνεται επίσης αργά, αν και με χαμηλότερο ρυθμό. Ενώ όλες οι κατηγορίες σημείωσαν αύξηση το 2022, η μουσική πειρατεία μειώθηκε και παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.
Κατά μέσο όρο, κάθε χρήστης του διαδικτύου στην ΕΕ είχε πρόσβαση σε ιστότοπους που προσέφεραν περιεχόμενο που παραβιάζει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας περίπου 10 φορές το μήνα στα τέλη του 2022. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Οι χώρες που καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις έχοντας τα υψηλότερα ποσοστά πειρατείας είναι η Εσθονία και η Λετονία με σχεδόν 25 παράνομες προσβάσεις ανά χρήστη μηνιαίως, ενώ στις τελευταίες θέσεις με τα χαμηλότερα ποσοστά πειρατείας βρίσκονται η Γερμανία, η Ιταλία και η Πολωνία με περίπου 7,5 προσβάσεις. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 21η θέση με μέσο όρο 10 παράνομες προσβάσεις ανά χρήστη μηνιαίως. Πιο συγκεκριμένα, στην πειρατεία τηλεοπτικών προγραμμάτων η Ελλάδα βρίσκεται στην 23η θέση ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη και πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Στην πειρατεία ταινιών η Ελλάδα βρίσκεται στην 3η θέση ανάμεσα στα κράτη μέλη, ενώ την ίδια θέση καταλαμβάνει και στην κατηγορία των ζωντανών αθλητικών μεταδόσεων. Στην πειρατεία μουσικών έργων η Ελλάδα καταλαμβάνει τη 13η θέση, ενώ στην πειρατεία εκδόσεων, όπως και στην πειρατεία λογισμικού, καταλαμβάνει τη 16η θέση.
Η άνοδος των ζωντανών αθλητικών εκδηλώσεων και του streaming
Σύμφωνα με τη μελέτη, το streaming έχει γίνει η πιο δημοφιλής μέθοδος πρόσβασης σε παράνομο τηλεοπτικό περιεχόμενο. Το 58% της διαδικτυακής πειρατείας στην ΕΕ πραγματοποιείται μέσω streaming και το 32% μέσω download.
Η μελέτη αναλύει, επίσης, για πρώτη φορά την παράνομη πρόσβαση σε ζωντανές αθλητικές διοργανώσεις. Αυτός ο τύπος πειρατείας παρουσιάζει αυξητική τάση το 2021 και το 2022, με αύξηση 30% σε ένα μόνο έτος. Επιπλέον, η πειρατεία των ζωντανών εκδηλώσεων παρουσιάζει υψηλά ποσοστά τον Απρίλιο και τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, ενώ ελάχιστα ποσοστά τον Ιούνιο-Ιούλιο κάθε έτους, γεγονός που αντικατοπτρίζει τις ενεργές περιόδους και τις θερινές διακοπές των κύριων ευρωπαϊκών ποδοσφαιρικών πρωταθλημάτων.
Μεταξύ των παραγόντων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κατανάλωση πειρατικού περιεχομένου εντός της ΕΕ, η μελέτη επισημαίνει ότι οικονομικοί και κοινωνικοί παράγοντες, όπως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η εισοδηματική ανισότητα ή το ποσοστό των νέων στον πληθυσμό μπορεί να έχουν αντίκτυπο στην πειρατεία. Η μεγάλη έκταση της νόμιμης προσφοράς συμβάλλει επίσης στη μείωση της πειρατείας της μουσικής, των ταινιών και της τηλεόρασης.
Συμπεράσματα
- Η διαθεσιμότητα των πλατφορμών VOD, των τηλεοπτικών καναλιών και των μουσικών πλατφορμών έχει αυξηθεί σημαντικά κατά την περίοδο 2020-2023.
- Η πτωτική τάση της πειρατείας αντιστράφηκε στο τέλος του 2020. Πλέον τροφοδοτείται ανοδικά κυρίως από τις εκδόσεις και τα τηλεοπτικά προγράμματα και, σε μικρότερο βαθμό, από τις ταινίες. Η πειρατεία της μουσικής, του λογισμικού και της μουσικής παραμένει στάσιμη ή αυξάνεται ελαφρώς.
- Οι διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών είναι μεγάλες.
- Η πανδημία COVID-19 είχε πολύ μεγάλο αντίκτυπο στην κινηματογραφική πειρατεία σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, με σημαντικές μειώσεις στα περισσότερα από αυτά. Παρόλο που η πειρατεία αυξήθηκε και πάλι το 2021 και σταθεροποιήθηκε το 2022, δεν έχει φτάσει τα επίπεδα της προ COVID-19 περιόδου.
- Το streaming είναι η προτιμώμενη μέθοδος για διάφορους τύπους περιεχομένου, το download χρησιμοποιείται για τις εκδόσεις και το ripping για τη μουσική.
- Η πειρατεία σε ζωντανές μεταδόσεις αυξάνεται. Αν και υπάρχει μεγάλη διακύμανση μεταξύ των χωρών, τα γενικά εποχικά πρότυπα είναι παρόμοια.
Επιπλέον και σύμφωνα με την οικονομετρική ανάλυση:
- Τα επιλεγμένα οικονομετρικά μοντέλα μπορούν να εξηγήσουν έως και σχεδόν το 60 % της διακύμανσης για τη μουσική και την τηλεόραση, ενώ το ποσοστό αυτό ήταν περίπου 50 % για την πειρατεία τηλεοπτικών καναλιών.
- Η νόμιμη προσφορά περιεχομένου σε κάθε χώρα είναι πολύ σημαντική για τον καθορισμό του επιπέδου της πειρατείας σε όλους τους τομείς.
- Οι κοινωνικές και οικονομικές μεταβλητές ήταν ιδιαίτερα σημαντικές για την εξήγηση της πειρατείας της μουσικής και του κινηματογράφου (όπως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η εισοδηματική ανισότητα ή το ποσοστό των νέων στον πληθυσμό μπορεί να έχουν αντίκτυπο στην πειρατεία).
- Οι νεότεροι καταναλωτές είναι πιο επιρρεπείς στην εσκεμμένη πρόσβαση σε πειρατικό περιεχόμενο, οπότε ένα υψηλότερο ποσοστό νέων καταναλωτών στη χώρα τείνει να οδηγεί σε αύξηση της πειρατείας.
- Για όλους τους τύπους περιεχομένου, η υψηλότερη κατανάλωση νόμιμων προσφορών μειώνει την πειρατεία.
Δείτε όλη τη μελέτηκαι τη συνοπτική παρουσίαση εδώ.