Διοικητικό πρόστιμο

Προκειμένου να γίνει πιο αποτελεσματικό το νομικό πλέγμα κατά της προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στις διατάξεις του ν. 2121/1993 έχει συμπεριληφθεί και η επιβολή διοικητικών κυρώσεων επιπλέον των ήδη υφισταμένων αστικών και ποινικών κυρώσεων (άρθρο 65Α ν. 2121/1993). Σκοπός του διοικητικού πρόστιμου είναι όχι μόνο να συμπληρώσει το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο των αστικών και ποινικών κυρώσεων αλλά να αφαιρέσει το κίνητρο τέλεσης των προσβολών της πνευματικής ιδιοκτησίας με την επιβολή οικονομικών κυρώσεων και ταυτόχρονα να απλοποιήσει την όλη διαδικασία επιβολής των δικαιωμάτων της πνευματικής ιδιοκτησίας, δεδομένου ότι η καταβολή του διοικητικού προστίμου σταματά την ποινική διαδικασία.

Το διοικητικό πρόστιμο δεν αποποινικοποιεί γενικώς την προσβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας αλλά δίνει τη δυνατότητα να αποφευχθεί η ποινική δίκη, σε ορισμένες περιπτώσεις, στις οποίες η προσβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας αφορά σε περιορισμένη ποσότητα, δηλαδή μέχρι 50 παράνομα αντίτυπα προγραμμάτων Η/Υ και μέχρι 500 παράνομους υλικούς φορείς ήχου (π.χ. CDs). Η ανεπιφύλακτη καταβολή του διοικητικού προστίμου από τον δράστη έχει ως αποτέλεσμα την άρση του αξιοποίνου αλλά μόνο όταν η προσβολή αφορά τη συγκεκριμένη ποσότητα και φυσικά δεν σημαίνει ότι απαλλάσσεται ο δράστης από την υποχρέωση καταβολής των αναλογούντων πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, αποζημιώσεων και λοιπών επιβαρύνσεων. Μέριμνα του νομοθέτη υπήρξε η διαμόρφωση της σχετικής διαδικασίας εισπράξεως του προστίμου κατά τρόπο λειτουργικό, ώστε να μην ατονήσει η ρύθμιση κατά την εφαρμογή της στην πράξη. Για το σκοπό αυτό εκδόθηκε σχετική κοινή Υπουργική Απόφαση των εμπλεκομένων Υπουργείων, στην οποία ορίζεται η διαδικασία επιβολής και είσπραξης καθώς και οι υπηρεσίες είσπραξης των διοικητικών προστίμων (ΚΥΑ 10100/Δ3Β/4020 ΦΕΚ Α΄/1670/22.8.2007).

Το διοικητικό πρόστιμο επιβάλλεται με διαφορετικό τρόπο για το λογισμικό και για τους υλικούς φορείς ήχου. Το διοικητικό πρόστιμο για τη διανομή παράνομων υλικών φορέων ήχου αφορά στους πλανόδιους πωλητές αλλά και στα καταστήματα, καθώς με την τροποποίηση του α.46 παρ. 7 του ν. 3905/2010 η εν λόγω ρύθμιση επεκτάθηκε και στην αναπαραγωγή και διανομή παράνομων υλικών φορέων ήχου εντός καταστημάτων.

Διαδικασία Επιβολής Διοικητικού Προστίμου

Γενικά

Σε ποιες περιπτώσεις επιβάλλεται το διοικητικό πρόστιμο;

Σε αυτούς που παράνομα αναπαράγουν, πωλούν, διανέμουν ή κατέχουν με σκοπό διανομής προγράμματα η/υ, στους πλανόδιους ή στάσιμους (εκτός καταστήματος) που παράνομα διανέμουν ή κατέχουν με σκοπό διανομής υλικούς φορείς ήχου (π.χ. cds), στους οποίους έχουν εγγραφεί έργα που αποτελούν αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας αλλά και σε αυτούς που αναπαράγουν ή διανέμουν παράνομους υλικούς φορείς ήχου εντός καταστημάτων (α. 65Α παρ. 1 και 2 ν. 2121/1993). Το διοικητικό πρόστιμο εφαρμόζεται και στην περίπτωση αποθήκευσης φωνογραφημάτων σε σκληρούς δίσκους η/υ και σε άλλα μέσα αποθήκευσης εντός καταστημάτων (με την επιφύλαξη τυχόν αντίθετης δικαστικής απόφασης).
Αν κάποιος έχει στην κατοχή του  υλικούς φορείς ήχου και υλικούς φορείς ήχου και εικόνας (π.χ. CD και DVD);
Οι διατάξεις του διοικητικού προστίμου εφαρμόζονται μόνο για τους υλικούς φορείς ήχου. Για τους υλικούς φορείς ήχου και εικόνας (π.χ. dvd) ακολουθείται η διαδικασία ποινικής δίωξης, όπως στο παρελθόν.

Ποιες είναι οι αρμόδιες υπηρεσίες ελέγχου για την επιβολή του διοικητικού προστίμου;

  • ΣΔΟΕ
  • Τελωνειακές Αρχές
  • Αστυνομικές Αρχές
  • Λιμενικές Αρχές

Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό διοικητικού προστίμου;

1.000,00€

Πώς υπολογίζεται το ύψος διοικητικού προστίμου;

  • 1.000,00 € για κάθε παράνομο αντίτυπο προγράμματος Η/Υ (Αν βρεθούν 15 παράνομα αντίτυπα προγραμμάτων Η/Υ, 15 Χ 1.000€ = 15.000€)
  • 20,00 € ανά τεμάχιο υλικού φορέα ήχου (Αν βρεθούν 100 παράνομα CDs, 100 Χ 20€ = 2.000€. Aν βρεθούν όμως 45 CDs δεν θα καταβάλει ο παραβάτης 900€ (= 45 Χ 20€) αλλά 1.000€ που είναι το ελάχιστο).
  • 1.000,00 € στην περίπτωση αποθήκευσης φωνογραφημάτων σε σκληρούς δίσκους η/υ και σε άλλα μέσα αποθήκευσης εντός καταστημάτων (με την επιφύλαξη τυχόν αντίθετης δικαστικής απόφασης).

Πότε διπλασιάζεται το διοικητικό πρόστιμο;

Στην περίπτωση υποτροπής, δηλ. όταν κάποιος μέσα στο ίδιο οικονομικό έτος έχει πραγματοποιήσει την ίδια προσβολή, το πρόστιμο διπλασιάζεται. Αν συλληφθεί δηλ. κάποιος για δεύτερη φορά στις 14.3.2008 (πρώτο περιστατικό στις 10.01.2008) με 100 παράνομα CDs, το ύψος του διοικητικού προστίμου θα ανέρχεται όχι στις 2.000€ (100 Χ 20€ = 2.000€) αλλά στις 4.000€ (2.000€ Χ 2 = 4.000€).
Τί συμβαίνει αν καταβληθεί το διοικητικό πρόστιμο;
Αίρεται το αξιόποινο και δεν ασκείται ποινική δίωξη.
Πότε αίρεται το αξιόποινο και δεν ασκείται ποινική δίωξη;
Για παραβάσεις που αφορούν έως 50 προγράμματα Η/Υ και έως 500 cds και για παραβάσεις που δεν τελούνται κατ’ επάγγελμα ή σε εμπορική κλίμακα ή όταν ο υπαίτιος δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος (α. 66 ν. 2121/1993).

Ποιες είναι οι αρμόδιες υπηρεσίες για είσπραξη;

  • ΔΟΥ
  • Τελωνεία

Πώς γίνεται η καταβολή του διοικητικού προστίμου;
Aπό τον ίδιο τον παραβάτη με συνοδεία αρμόδιου οργάνου ή από κάποιον τρίτο στο όνομα του παραβάτη στις αρμόδιες υπηρεσίες είσπραξης. Δεν απαιτείται η ύπαρξη αριθμού ΑΦΜ, καθώς μπορεί να γίνει οίκοθεν απόδοση (ΠΟΛ 1072/5.5.2006 ΥπΟικ). Το αντίγραφο της διαπιστωτικής πράξης παράβασης μαζί με το αντίγραφο της απολογίας του παραβάτη χρησιμοποιείται ως διοικητική πράξη επιβολής του προστίμου και η είσπραξή του πραγματοποιείται βάσει αυτών. Το αποδεικτικό είσπραξης αποτελεί το αποδεικτικό στοιχείο καταβολής του προστίμου. Η καταβολή του προστίμου πραγματοποιείται τις εργάσιμες ημέρες και ώρες στις ΔΟΥ ή στα Τελωνεία, ενώ τις απογευματινές ώρες και τις αργίες στο πλησιέστερο του τόπου παράβασης τελωνείο 24ωρης λειτουργίας. Αν δεν είναι εφικτό αυτό, για να κρατηθεί ο παραβάτης πέραν του 24ωρου, απαιτείται έγκριση του Εισαγγελέα και το πρόστιμο καταβάλλεται την αμέσως επόμενη εργάσιμη ημέρα. Αν δεν δοθεί η έγκριση του Εισαγγελέα, ακολουθείται η διαδικασία της ποινικής δίωξης.
Τί γίνεται μετά την καταβολή του διοικητικού προστίμου;
Τα κατασχεθέντα καταστρέφονται, αφού συνταχθεί πρωτόκολλο καταστροφής, υπογεγραμμένο και από τον παραβάτη. Ο φάκελος κλείνεται με:

  • το αποδεικτικό είσπραξης
  • την υπεύθυνη δήλωση για παραίτηση από τα ένδικα μέσα και
  • το πρωτόκολλο καταστροφής των κατασχεθέντων

Αν δεν καταβληθεί το διοικητικό πρόστιμο;

Η ποινική διαδικασία συνεχίζεται κανονικά. Στη μηνυτήρια αναφορά αναφέρονται το ύψος του διοικητικού πρόστιμου και η άρνηση της καταβολής του. Η έκδοση καταλογιστικής πράξης είναι υποχρεωτική από το ΣΔΟΕ και τα Τελωνεία, αφού σταλούν σε αυτές από τις Υπηρεσίες Ελέγχου αντίγραφο της διαπιστωτικής πράξης παράβασης και αντίγραφο της απολογίας του παραβάτη.
Ενέργειες των ελεγκτών (υπαλλήλων) των παραπάνω υπηρεσιών, εφόσον διαπιστώσουν παράβαση του α. 65Α παρ. 1 και 2 Ν. 2121/1993:

  • Εάν πρόκειται για παράνομο αντίτυπο προγράμματος Η/Υ:
    • Σύνταξη Διαπιστωτικής Πράξης Παράβασης (βλ. Υπόδειγμα)
      • Η παράβαση μπορεί να διαπιστωθεί οπουδήποτε.
      • Αναγράφεται ο αριθμός των παράνομων αντιτύπων.
      • Αναγράφεται το πρόστιμο, που ανέρχεται σε 1000,00€ για κάθε παράνομο αντίτυπο προγράμματος Η/Υ. Σε περίπτωση υποτροπής το πρόστιμο θα διπλασιάζεται (το κατά πόσο κάποιος είναι υπότροπος, έχει διαπράξει δηλ. την ίδια προσβολή εντός του αυτού οικονομικού έτους, προκύπτει από τη σχετική βάση δεδομένων, η οποία θα τηρείται στον ΟΠΙ (ακόμα δεν έχει τεθεί σε λειτουργία).
      • Το διοικητικό πρόστιμο καταλογίζεται εις ολόκληρον στο νόμιμο εκπρόσωπο της εταιρείας και στον προϊστάμενο μηχανογράφησης, εφόσον έχει οριστεί υπεύθυνος.
      • Υπογραφή της Πράξης από ελεγκτές των ομάδων ελέγχου των αρμοδίων υπηρεσιών και θεώρηση από τον αρμόδιο προϊστάμενο.
      • Άμεση επίδοση της Διαπιστωτικής Πράξης Παράβασης στον παραβάτη και ενημέρωσή του για τις ευεργετικές διατάξεις του α. 65A και 66 του ν. 2121/1993.
    • Σύνταξη Έκθεσης Κατάσχεσης με λεπτομερή περιγραφή των παράνομων προγραμμάτων Η/Υ ή διακομιστών.
      • Είναι επιτρεπτή η προσωρινή δέσμευση των Η/Υ και των servers για όσο χρονικό διάστημα είναι εύλογο για να άρει την αμφισβήτηση ειδικός πραγματογνώμονας.
      • Εφόσον τεθεί ζήτημα προσωπικών δεδομένων, θα πρέπει να προηγηθεί της δέσμευσης άδεια της αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής, εκτός αν υπάρχει σχετική αντίθετη ρύθμιση.
    • Mετά τη σύνταξη της Διαπιστωτικής Πράξης Παράβασης κοινοποιούνται στον ΟΠΙ τα πλήρη στοιχεία περαιωμένων παραβάσεων.
    • Επίδοση Κλήσης προς Ακρόαση του Παραβάτη (βλ. Υπόδειγμα).
      • Λήψη απόψεων παραβάτη μέσα στην προθεσμία της αυτόφωρης διαδικασίας (ανεξάρτητα από απολογία του για ποινική διαδικασία).
      • Εάν καταβληθεί το πρόστιμο: οι απόψεις προσαρτώνται στη διαπιστωτική πράξη παράβασης και αποστέλλονται στη ΔΟΥ ή στο Τελωνείο.
      • Εάν δεν καταβληθεί το πρόστιμο: οι απόψεις αποστέλλονται στην αρμόδια υπηρεσία έκδοσης καταλογιστικής πράξης μαζί με αντίγραφο αποδεικτικού κλήσης προς ακρόαση.
    • Λήψη από τον παραβάτη Υπεύθυνης Δήλωσης του ν. 1599/1986 για παραίτησή του από τα ένδικα μέσα, εάν καταβάλει το διοικητικό πρόστιμο.
  • Εάν πρόκειται για παράνομους υλικούς φορείς ήχου:
    • Σύνταξη Διαπιστωτικής Πράξης Παράβασης (βλ. Υπόδειγμα).
      Η παράβαση μπορεί να διαπιστωθεί μόνο σε πλανόδιο ή στάσιμο (εκτός καταστήματος) αλλά και εντός καταστήματος.

      • Το πρόστιμο ανέρχεται σε 20€ ανά τεμάχιο υλικού φορέα ήχου. Το ελάχιστο όμως ποσό του διοικητικού προστίμου, που πρέπει να καταβληθεί, είναι 1.000€ (συνεπώς ακόμα και αν έχει στην κατοχή του 15 CD X 20 € = 300 € θα καταβάλει 1.000€). Σε περίπτωση υποτροπής το πρόστιμο θα διπλασιάζεται (το κατά πόσο κάποιος είναι υπότροπος, έχει διαπράξει δηλ. την ίδια προσβολή εντός του αυτού οικονομικού έτους, προκύπτει από τη σχετική βάση δεδομένων, η οποία θα δημιουργηθεί στην ιστοσελίδα του ΟΠΙ σύντομα).
      • Υπογραφή Πράξης από ελεγκτές των ομάδων ελέγχου των αρμοδίων υπηρεσιών και θεώρηση από τον αρμόδιο προϊστάμενο.
      • Άμεση επίδοση της Διαπιστωτικής Πράξης Παράβασης στον παραβάτη και ενημέρωσή του για τις ευεργετικές διατάξεις του α. 65Α και και α. 66 του ν. 2121/1993.
    • Σύνταξη Έκθεσης Κατάσχεσης με περιγραφή των παράνομων υλικών φορέων ήχου (αρκεί η ενδεικτική παράθεση και δεν είναι απαραίτητο να αναγράφονται όλοι οι τίτλοι των μουσικών έργων, η επωνυμία των φωνογραφικών εταιρειών παραγωγής και τα ονόματα των ερμηνευτών, ΑΠ 1899/2004 ε’ ποιν. τμ.).
    • Mετά τη σύνταξη της διαπιστωτικής πράξης παράβασης κοινοποιούνται στον ΟΠΙ τα πλήρη στοιχεία των περαιωμένων παραβάσεων.
    • Επίδοση Κλήσης προς Ακρόαση του Παραβάτη (βλ. Υπόδειγμα).
      • Λήψη απόψεων παραβάτη μέσα στην προθεσμία της αυτόφωρης διαδικασίας (ανεξάρτητα από απολογία του για ποινική διαδικασία).
      • Εάν καταβληθεί το πρόστιμο: οι απόψεις προσαρτώνται στη διαπιστωτική πράξη παράβασης και αποστέλλονται στη ΔΟΥ ή στο Τελωνείο.
      • Εάν δεν καταβληθεί το πρόστιμο: οι απόψεις αποστέλλονται στην αρμόδια υπηρεσία έκδοσης καταλογιστικής πράξης μαζί με αντίγραφο αποδεικτικού κλήσης προς ακρόαση.
    • Λήψη από τον παραβάτη Υπεύθυνης Δήλωσης του ν. 1599/1986 για παραίτησή του από τα ένδικα μέσα, εάν καταβάλει το διοικητικό πρόστιμο.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση ή πληροφορία μπορείτε να απευθυνθείτε στον ΟΠΙ:

Τηλ. 213 214 7800, Fax: 210 82 53 732,

Μετσόβου 5, 106 82 Αθήνα, e-mail:info@opi.gr