Παρατηρητήριο για την πειρατεία

Η πειρατεία -όρος που εκφράζει στην καθομιλουμένη την έννοια της προσβολής των δικαιωμάτων της πνευματικής ιδιοκτησίας- αναφέρεται στην κατασκευή, διανομή και πώληση μη εξουσιοδοτημένων αντιγράφων (πειρατικών αντιγράφων) υλικού προστατευόμενου από την πνευματική ιδιοκτησία. Η πειρατεία στην πνευματική ιδιοκτησία εκδηλώνεται με διάφορες μορφές και αφορά κυρίως στον τομέα της μουσικής, των οπτικοακουστικών έργων, των προγραμμάτων Η/Υ, των εκδόσεων και των ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών.

H πειρατεία αγαθών που ενσωματώνουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που έχει αποκτήσει ανησυχητικές διαστάσεις. Στην Έκθεση για την Κατάσταση σχετικά με την Παραβίαση των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) για το 2019 (Status Report on IPR Infringement 2019), του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της ΕΕ (EUIPO), αναφέρεται ότι η συνολική συμβολή των κλάδων που συνδέονται άμεσα με τα ΔΔΙ στην οικονομία της ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 42% του ΑΕΠ (5,7 τρισ. ευρώ) και το 28% της απασχόλησης. Οι κλάδοι αυτοί παράγουν επίσης εμπορικό πλεόνασμα ύψους περίπου 96 δισ. ευρώ στον υπόλοιπο κόσμο και οι μισθοί που καταβάλλονται στους εργαζόμενούς τους είναι κατά 46% υψηλότεροι σε σύγκριση με άλλους κλάδους.

Λόγω της υψηλής αξίας των ΔΔΙ, η παραβίασή τους αποτελεί προσοδοφόρα εγκληματική δραστηριότητα, η οποία προκαλεί σημαντικές ζημίες στους κατόχους των δικαιωμάτων και στην οικονομία γενικότερα. Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη από το EUIPO και τον ΟΟΣΑ το 2019, οι εκτιμήσεις για την παραβίαση των ΔΔΙ στο διεθνές εμπόριο το 2016 υπολογίζεται ότι αγγίζουν έως και το 3,3% του παγκόσμιου εμπορίου. Έως και 6,8% των εισαγωγών της ΕΕ, ήτοι 121 δισ. ευρώ ετησίως, είναι προϊόντα απομίμησης. Αμφότερα τα στοιχεία αυτά είναι σημαντικά υψηλότερα από εκείνα που διαπιστώθηκαν στη μελέτη των δύο οργανισμών που δημοσιεύθηκε το 2016, γεγονός που δείχνει ότι το πρόβλημα έχει οξυνθεί πολύ περισσότερο τα τελευταία χρόνια.

Συνοπτικά οι συνέπειες του φαινομένου της πειρατείας περιλαμβάνουν τις παρακάτω:

  • Απώλεια εισοδήματος λόγω μειωμένων εισπράξεων ΦΠΑ και τελωνειακών δασμών
  • Απώλεια θέσεων εργασίας
  • Μη δυνατότητα ανάπτυξης των σχετικών πολιτιστικών - και όχι μόνο - βιομηχανιών (κίνδυνος απομείωσης των πολιτιστικών αγαθών ελλείψει κινήτρων)
  • Μείωση επενδύσεων ξένων κεφαλαίων
  • Απειλή για την προστασία του καταναλωτή
  • Αδυναμία επιβολής των σχετικών νόμων και εφαρμογής των διεθνών υποχρεώσεων
  • Διακύβευση του κύρους της χώρας

Ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ) έχει πραγματοποιήσει έναν μεγάλο αριθμό δράσεων για τη μείωση και σταδιακή εξάλειψη του φαινομένου της πειρατείας των πνευματικών έργων και εξακολουθεί να δραστηριοποιείται στον τομέα αυτό.

Το Παρατηρητήριο συγκέντρωσε το σχετικό νομικό πλαίσιο, τόσο το ελληνικό όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις αρμόδιες υπηρεσίες, τη σχετική εθνική νομολογία και τις νέες εξελίξεις που αφορούν στο θέμα της προσβολής των δικαιωμάτων της πνευματικής ιδιοκτησίας. Τέλος, παρατίθεται μια σειρά χρήσιμων συνδέσμων (links) ελληνικών, κοινοτικών και διεθνών.

Το Παρατηρητήριο είναι μια δυναμική ιστοσελίδα που ενημερώνεται διαρκώς για τις τελευταίες εξελίξεις.

Η Επιτροπή για τη Γνωστοποίηση Διαδικτυακής Προσβολής Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων (ΕΔΠΠΙ) συστήθηκε με τον ν. 4481/2017 και στόχο έχει να διευκολύνει την εξωδικαστική αντιμετώπιση περιπτώσεων διαδικτυακής προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή/και συγγενικών δικαιωμάτων.

Οποιοσδήποτε του οποίου τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά δικαιώματα προσβάλλονται στο διαδίκτυο (π.χ. δημιουργοί, ερμηνευτές-καλλιτέχνες, εκδότες, οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης, κ.ο.κ.). μπορεί να προσφύγει στην ΕΔΠΠΙ.

Η διαδικασία ενώπιον της ΕΔΠΠΙ συνιστά μία διοικητική διαδικασία, η οποία εντός σύντομου χρονικού διαστήματος (το πολύ εντός 60 ημερών) επιτρέπει σε κάθε δικαιούχο που προσφεύγει ενώπιόν της σε σχέση με την παράνομη διάθεση έργων του στο διαδίκτυο να επιτύχει (εάν η προσφυγή του ευσταθεί) την άμεση απομάκρυνση ή τη διακοπή πρόσβασης στο έργο του ανάλογα με τις περιστάσεις και χωρίς να στερείται του δικαιώματός του προσφυγής στα δικαστήρια.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα μέλη της Επιτροπής, τη διαδικασία υποβολής αιτήματος, τα τέλη εξέτασης και τις αποφάσεις της δείτε: opi.gr/edppi